Diakon i męczennik – wspominany 18 października
Prokul (Proculus, Proculo) urodził się w Mesynie na Sycylii we Włoszech. Według starożytnej tradycji Proculus był on diakonem biskupa Januarego z Neapolu.
Po tym, jak diakon biskupa Januarego – Socius – został zdemaskowany jako chrześcijanin podczas prześladowań za cesarza Dioklecjana, a biskup January z Neapolu, który go pocieszał, również został postawiony przed sędzią, obaj zostali skazani na rzucenie dzikim zwierzętom w amfiteatrze w Puteoli.
Diakon Proculus oraz świeccy Eutychius (Euticius) i Acutius zaprotestowali przed sędzią Dragontiusem przeciwko wyrokowi, podczas gdy męczennicy byli torturowani, więc zostali także skazani na ten sam los. Ale bestie nie wyrządziły chrześcijanom żadnej krzywdy. Zostali więc zabrani do gorących źródeł siarkowych Solfatara, gdzie wszyscy zginęli jako męczennicy przez ścięcie głowy ok. 305 r. w Puteoli, dziś Pozzuoli koło Neapolu we Włoszech
Niektóre martyrologia dodają męczennika Machariusa do Proculusa i jego towarzyszy, ale należy on do towarzyszy Afrigusa. 𝘈𝘤𝘵𝘢 𝘚𝘢𝘯𝘤𝘵𝘰𝘳𝘶𝘮 opisuje męczennika Donatella, który jest również czasami wymieniany.
Bardzo dawne dokumenty liturgiczne dowodzą, że wszyscy ponieśli śmierć za wiarę tego samego dnia, tj. 19 września 305 r. Dokładniejsze badania wykazały jednak, że każdy męczennik poniósł śmierć na innym miejscu: January, Festus i Dezyderiusz – w Benewencie, Sozjusz – w Miseno, a Prokulus, Eutyches i Akucjusz – w Puteoli.
Szczątki diakona Proculusa są przechowywane w katedrze w Pozzuoli, która jest mu poświęcona; upamiętniona jest tam również jego matka Nicea.
Diakon Proculus jest patronem Pozzuoli. Jest on wspominany także 21 kwietnia razem z diakonami Sosiuszem i Festusem. Proculus – tak jak Sosiusz – ma swój dzień pamięci.
Fotografia tytułowa przedstawia figurę diakona Proculusa w katedrze w Pozzuoli
opr. dk Krzysztof Kaput