Archidiakon – wspominany 10 października
Evantius – archidiakon w Toledo (Hiszpania), jeden z trzech wybitnych Iberyjskich duchownych pod względem ich „nauczania, mądrości i świętości”, który działał około 720 r. i zmarł w 737 roku. Napisał list, aby poruszyć kwestię istnienia tendencji judaizacyjnych wśród chrześcijan mieszkających w Saragossie, w szczególności przekonania, że istnieją nieczyste formy mięsa oraz dosłownej interpretacji Księgi powtórzonego prawa.
Diakon i kantor z Toledo o imieniu Piotr napisał drugi list tym razem do Sewilli, około roku 750, aby wyjaśnić, że chrześcijanie niepoprawnie obchodzą Wielkanoc i wrześniowy post liturgiczny, ponownie myląc je ze świętami żydowskimi obchodzonymi w tym samym czasie. Listy te pokazują, że część prymatu Kościoła w Toledo na Półwyspie Iberyjskim istniała nadal w VIII wieku.
Ogólnie rzecz biorąc, trudno jest ocenić konkretną sytuację hiszpańskiego Kościoła po inwazji muzułmańskiej. Według jedynej współczesnej 𝘊𝘩𝘳𝘰𝘯𝘪𝘤𝘢 𝘮𝘶𝘻𝘢𝘳𝘢𝘣𝘪𝘤𝘢, ukończonej w 754 r., Sindered, arcybiskup Toledo pod rządami Witiza, uciekł przed inwazją muzułmańską do Rzymu, gdzie jest udokumentowany jako sygnatariusz aktów soborowych w 721 r. Kronikarz pisze, że Kościół wizygocki w czasach gubernatora Abbasy (r. 721-726) wydał świętych i mądrych mężów w postaci biskupa Fredoariusa z Kadyksu, kantora Urbanusa i archidiakona Ewancjusza z Kościoła w Toledo, którzy ściśle przestrzegali świętych pism.
Duchowni nie tylko byli nadal wystarczająco dobrze wyposażeni pod względem intelektualnym, aby zapewnić autorytatywne wskazówki dotyczące szerokiego zakresu dyscypliny i doktryny kościelnej, ale również aktywnie tego poszukiwano.
List Evantiusa do chrześcijan w Saragossie (wersja angielska).
opr. dk. Krzysztof Kaput